Ground Grown
GRONDGEBOREN

Hoe zet ik een ecologisch bewustzijn op scène? (een lopend onderzoek)
Masterscriptie 2018 LUCA Drama

“Hoe zet ik een ecologisch bewustzijn op scène?” is dus een vraag die ik niet volledig kan beantwoorden. Dit was nooit bedoeld als een sluitend onderzoek, maar blijft doorgaan doorheen mijn carrière. Ik blijf zoeken naar wat de essentie van theater is en hoe die hand in hand kan gaan met niet-menselijke thema’s als de natuur. Het is niets nieuws, er zijn al genoeg culturen (en ook theatermakers) die die link al hebben gelegd. Als zij dat kunnen, dan moet ik ook een manier kunnen vinden. Over de realiteit wordt theater gemaakt maar misschien kan het omgekeerde ook waar zijn en kan theater een positie innemen die de anderen aanspoort om het ‘natuurlijke’ pad te bewandelen. En dan stel ik mij de vraag: Wanneer komt er terug een cultuur rond ecologie? Of wanneer komt er een biosofische cultuur, die intuïtief verhalen vertelt rond het bestaan van alle levensvormen, niet slechts die van één soort?

​

Wij geloven dat binnen de conventies van theater we slechts “verhaaltjes” vertellen maar het is veel meer dan dat. 

In het boek Sapiens vertelt Yuval Noah Harrari dat we door een kleine mutatie 70.000 jaar geleden taal begonnen te gebruiken om te spreken over dingen die niet bestaan (taal op zich is niet uniek aan onze soort, ook andere diersoorten doen het, maar enkel over objectieve waarheden zoals gevaar etc.). Vanaf toen begonnen we te leven in een dubbele realiteit: de objectieve (bomen, rivieren, meetbare dingen) en de imaginaire. Eén van de grootste succesverhalen is geld. Of je er nu van houdt of niet, je gelooft er in. Als een grote groep iets gelooft wordt het een intersubjectieve waarheid: een persoon kan er niet veel verandering in brengen, maar het is wel dynamisch en kan over tijd veranderen. Theaterstukken in een theatergebouw, politieke systemen en religies zijn in wezen allemaal slechts “verhaaltjes”. Het is in mijn ogen belangrijk om die verantwoordelijkheid in te zien en het te gebruiken. Wij maken openingen in de realiteit, we kunnen nieuwe mogelijkheden verbeelden en dat is krachtig. 

Voor mij is ecologie een van die belangrijke verhalen die nu verteld moeten worden. Een ecologisch bewustzijn op scène zetten is mijn uitdaging en mijn noodzaak om te vertellen. Het is niet makkelijk om van dit thema theater te maken want theater gaat altijd over mensen en ecologie is te objectief, niet menselijk. Daarom ging ik op zoek naar verhalen die deze materie menselijk maken. Het is niet nieuw. Heel veel mythologieën, scheppingsverhalen en dergelijke doen net dat. De Maori’s in Nieuw-Zeeland hebben een prachtige mythologie die natuurfenomenen zeer menselijk maakt. Als zij zich voorstellen, presenteren ze zich als iemand die van een bepaald stuk land komt, en dat stuk land is als een voorvader. De natuur wordt werkelijk een entiteit. De Whanganui-rivier is gecreëerd uit de tranen van een berg die zijn vriendin-berg zag vreemdgaan met een andere berg. Die rivier is ook de eerste om een rechtspersoon te worden met rechten en plichten, die zich kan verdedigen tegen zijn vervuilers. Het is een compromis tussen twee werelden: de Maori’s die het als heilig beschouwen en de overheid die het enkel zoals naamloze vennootschappen, zoals bv. Peugeot, kan opnemen als “persoon”.

Niet alleen via mythologie en oude verhalen, maar ook via gesprekken met theatermakers Dimitri Leure, Benjamin Verdonck en Manah Depauw ging ik op zoek naar welke verhalen we nu kunnen vertellen omtrent dit thema, op welke manieren we kunnen vertellen. Moeten we misschien de beleving in theater wat meer naar de voorgrond duwen zoals bij de Dionysische cultus, voordat de scheiding tussen publiek en scène er kwam? Wat vertellen we, maar ook hoe vertellen we onze verhalen? Dit is een zoektocht waar ik in de toekomst nog meer mee aan de slag wil.